Saadet Partisi Hatay Milletvekili Doç. Dr. Necmettin Çalışkan, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un yanıtlaması istemiyle, mahkeme kararlarının gerekçeleri ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ihlal kararlarına ilişkin soru önergesi yöneltti.
Çalışkan önergesinde, Anayasa'nın 9. ve 138. maddelerini hatırlatarak, mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkesine vurgu yaptı. Bu bağlamda, mahkemelerin verdiği kararların gerekçeleri konusunda Adalet Bakanlığı'nın bilgi sahibi olup olmadığını sordu.
Ayrıca Türkiye’nin AİHM nezdinde taraf olduğu davalara da değinen Çalışkan, AİHM’e yapılan başvuru sayıları ve Türkiye aleyhine verilen kararların istatistiklerine ilişkin bilgi talebinde de bulundu.
SORULAR Çalışkan'ın önergesinde yer alan diğer sorular ise şunlar: "AİHM’e hangi yılda kaç başvuru yapıldığına dair Bakanlığınızda bilgi mevcut mudur?, AİHM tarafından ülkemiz aleyhine verilen kararlara ait istatistiklere nasıl ulaşılabilir?, Bakanlığınızın, AİHM ihlal kararlarının önlenmesine yönelik ne gibi çalışmaları bulunmaktadır?"
Çalışkan ayrıca, Anayasa’nın 88. maddesinde yapılan değişiklikle kanun teklif etme yetkisinin milletvekillerine verildiğini hatırlatarak, Adalet Bakanlığı'nın bu konudaki çalışmalarını da sordu.
BAKANDAN YANIT Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Hatay Milletvekili Doç. Dr. Necmettin Çalışkan'ın soru önergesini yanıtladı. Bakan Tunç soru önergesindeki sorulara ilişkin, AİHM başvuruları, yargı bağımsızlığı ve Bakanlığın görevleri hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
YARGI BAĞIMSIZLIĞI Bakan Tunç, öncelikle Anayasa'nın 9. ve 138. maddelerinde bulunarak yargı bağımsızlığının güçlendirildiğini vurguladı. Mahkemelerin bağımsız ve adil olduğunu, hiçbir organ, makam, merci veya kişinin, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremeyeceği, genelge gönderemeyeceği, tavsiye ve telkinde bulunamayacağı, kimsenin yargıya müdahale edemeyeceğini belirtti.
Adalet Bakanlığı'nın 2012 yılından bu yana AİHM'e yapılan başvurularda savunma işlevini üstlendiğini anlatan Tunç, Türkiye Cumhuriyeti aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuruları takip etmek, bu başvurulara ilişkin, ilgili tüm kurum ve kuruluşlardan her türlü bilgi, belge ve görüş istemek, savunmaları hazırlama görevinin İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı tarafından yürütüldüğünü ifade etti.
AİHM'e yapılan başvuruların yıllara göre kapsamlı olduğunu, ancak AİHM tarafından yapılan bir istatistiki çalışma sonucunda öğrenilebileceğini belirten Bakan Tunç,Türkiye aleyhine verilen AİHM kararlarına ilişkin istatistiklere Bakanlığın, İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı "https://www.inhak.adalet.gov.tr" adresli İnternet sitesi üzerinden ulaşılabileceğini söyledi.
Adalet Bakanlığının adli sicil kuralları ve mevzuat hazırlama görevlerine de değinen Tunç, ayrıntılı istatistiki verilerin Bakanlıkta mevcut olduğu, ancak adalet hizmetleriyle ilgili araştırma ve mevzuat hazırlıklarının devam ettiğini, 2017 yılında yapılan değişiklikle de kanun tekliflerinin yetkisinin sadece milletvekillerine ait olduğuna işaret etti.